Uztailaren 20an eta 21ean, Euskal Herriko Unibertsitatearen udako ikastaroen barruan, Naiderrek zuzendutako “Hiri-ingurunearen eta industria-ingurunearen eraldaketa, berroneratzea eta naturalizazioa” ikastaroaren bigarren edizioa egin zen. Donostiako Miramar Jauregian egin zen ikastaroak hirigintzaren ikuskera berritua azpimarratu zuen, eta erantzun bideragarriak eskaini zizkien gizartearen eskaera berriei, ingurumen-parametro zorrotzagoei, energia-eraldaketarako beharrezko prozesuei eta gure hirietako ekonomia- eta enpresa-jardueraren eredu berriei. Zalantzarik gabe, guztiontzako esperientzia onuragarria izan zen, eta ez zen behar bezala iritsiko txosten aditu bakoitzaren ekarpenik gabe eta bertaratutakoen nahiz birtualen parte-hartze aktiborik gabe; besteak beste, arkitekturako, ingurumen-zientzietako, ekonomiako eta zerbitzu publikoko profilak bildu zituen. Programa honela garatu zen:

Lehen jardunaldia: 2023/07/20

9:15 – 9:25 · Zuzendaritzaren jarduera aurkezpena

Juan Iglesias Gutiérrez | NAIDER · Hiri-ekologia koordinatzailea | AURKEZPENA

9:25 – 10:15 · “Hiria berroneratzeko eta naturalizatzeko tresnak Bartzelonako metropoli-eremuan” | AURKEZPENA

Jacob Cirera Val | Àrea Metropolitana de Barcelona (AMB) · Metropoliko Hirigintza Plan Zuzentzailea idazteko zerbitzua

Jacobek Bartzelonako Metropoli Eremuko Hirigintza Plan Zuzentzailea (PDU) aurkeztu zuen. Plan horrek 36 udalerri antolatuko ditu mugikortasuna, etxebizitza, azpiegitura berdea eta trantsizio ekologikoa bezalako esparruetan, besteak beste. Bere hitzaldian, Jacobek hiri-garapeneko ereduak ezartzerakoan ikuspegi metabolikoa hartzeko beharra nabarmendu zuen, hirigintza-plangintza ez ezik, biztanleriaren kontsumo-ohiturak eta teknologia ere kontuan hartuz. Lurraldearen gaitasunetan eta hiri-birziklatzean oinarritutako garapen-eredu baten beharra azpimarratu zuen, hiri-eraldaketa eta -berroneratzea bultzatuz. Gainera, hiri-metabolismoa berroneratzeko hainbat aukera azaldu zituen, ingurumen-zerbitzuen, intermodalitatearen, bizitegi-sarearen energia-portaeraren azterketaren eta uraren hiri-zikloaren baliabide alternatiboen bitartez.

10:15 – 11:00 · “Hirigintza zirkular, leheneratzaile eta birsortzailearen irizpideak: iraunkortasunaren paradigma berria” | AURKEZPENA

Haizea Aguirre Puértolas | NAIDER · Arkiteko-hirigile nagusia

Haizeak hirigintza zirkularraren, leheneratzailearen eta birsortzailearen funtsezko hamabi kontzeptuak aurkeztu zituen, hala nola mugikortasun iraunkorra, airearen kalitatea, osasuna eta ongizatea, mugikortasun iraunkorra eta klima-aldaketa, besteak beste. Ondoren, hiria zaharberritzeko, birsortzeko eta birnaturalizatzeko bi adibide aurkeztu zituen – Nafarroako Unibertsitate Publikoaren (NUP) Campuseko Udalez Gaindiko Eragina duen Plan Sektorialaren (MPSIS) Aldaketa, eta Donostiako 27. poligonoaren birsorkuntza eta birnaturalizazioa –, non funtsezko irizpide horien aplikazio praktikoa erakutsi zen.

11:30 – 12:15 · “Nola bultzatu naturan oinarritutako klima-aldaketaren konponbideak: Urban Klima 2050 Euskadi” | AURKEZPENA

Marimar Alonso Martín | IHOBE · Klima Ekintzako zuzendaria

Hitzaldian, Marimarrek naturan oinarritutako klima-aldaketaren konponbideak bultzatzeko lankidetza eta eragile anitzeko proiektuak balioetsi zituen, LIFE URBAN KLIMA 2050 klima-ekintzako proiektua aurkeztuz. Proiektu honen bidez, hainbat ekintza gauzatu dira Euskadiko hirigunean eta landa-eremuan, bai eta ibai-arroetan eta kostaldeko eremuetan ere. Erronka, Marimarrek adierazi zuenez, lurraldean esku hartzeko ahalmena duten eragileengana iristea eta ezagutzak artikulatzeko eta jarduteko tresna errazak ematea da.

13:15 – 13:30 · “Bilbo: hiriko paradoxa berdea” | AURKEZPENA

Mikel González Vara | Bilboko Udala · Ingurumen Arloko burua

Mikelek Bilboko hiri-eraldaketari buruzko ibilbide historikoa egin zuen azpiegitura berdearen eta naturan oinarritutako irtenbideen bidez, Ingurumen Estrategia lantzeko prozesua aurkeztuz. Ildo horretan, hiriko azpiegitura berdea elementu estetiko eta edergarritzat ez ezik, hirientzako, bertako biztanleentzako eta klima-aldaketara egokitzeko lehentasunezko zerbitzu funtzionaltzat hartzeko beharra azpimarratu zuen.

Bigarren jardunaldia: 2023/07/21

9:00 – 9:15 · Zuzendaritzaren bigarren jardunaldiaren aurkezpena

Juan Iglesias Gutiérrez | NAIDER · Hiri-ekologia koordinatzailea |AURKEZPENA

9:15 – 10:45 · Mahai-ingurua: “Hiri-eraldaketarako eta berroneratzeko jardunbide egokiak”

Haizea Aguirre Puertolas (Moderatzailea) | NAIDER · Arkitekto-hirigile nagusia

Haizea Aguirreren moderaziopean, hizlariek landu dituzten berezitasunak eta eraldaketa prozesuak azaldu zizkiguten:

Pilar Pardok eskala txikiko hirigintza jarduera ezberdinak azaldu zizkigun Nafarroako komunitatean zehar, herri txikietako bideetako jarduketetatik hasi eta hiri jendetsuenetako oinezkoen pasabideen alboetan berdatzeko jardueretara. Pilarrek azpimarratu nahi izan zuen hiri-eraldaketaz hitz egiten denean dagoeneko modu jakin batean erabiltzen ari diren espazioei buruz ari garela, eta, beraz, espazio horien eraldaketa arrakastatsua lortzeko beharrezkoa dela espazio horien erabiltzaileak eta jabeak inplikatzea. Gainera, eta Mahaiko beste hiru kideen ildotik, Pilarrek azpimarratu zuen garrantzitsua dela hirigintza-teknikatik haratago joatea eta beste gizarte-, ingurumen- edo ekonomia-tresna batzuekin konbinatzea. Azkenik, ziurtatu zuen aldaketa horiek berdintzera, naturalizatzera eta klima-aldaketara egokitzera bideratu behar direla.

  • Joseba Aranzabal Iraeta | ENSANCHE 21 ZABALGUNEA · Hiri-berroneratze eta -birgaitzearen arduraduna | AURKEZPENA (Ez dago eskuragarri)

Joseba Aranzabalek Gasteizko eraldaketa urbanistikoaz kontatu zigun, hirian sortu den belaunaldi-desplazamenduaz, non lehentasunak aldatu diren eta horrekin batera mugikortasuna. Josebak hiri-eraldaketa horrek mugikortasunari dagokionez duen garrantzia azpimarratu du; izan ere, helburua hirian bertan mikrozidadeak sortzea da, beharrezko zerbitzu guztiak izan ditzaten, eta alde zaharrera eta udaletxera 15-20 minututan sar daitezen, beharrezkoak ez diren joan-etorriak eta, ondorioz, energia-kontsumoa eta emisioak mugatuz.

Luiskarrek, azkenik, azaldu zigun Sestaon enpresa handien presentzia handiak pertsona ugari erakarri zituela, eta antolaketarik gabeko hiri-hazkundea eragin zuela, eta, industria-birmoldaketarekin eta enpresa handi horien desagerpenarekin, udalerriaren narriadura eta hirigintza-erronka handia eragin zituela, bereziki auzoetan. Erronka horri heltzeko, Luiskarrek azpimarratu zuen ez duela balio alde bakarretik ekiteak, baizik eta ikuspegi transektorialetik heldu behar zaiola, aldagai sozialak, ingurumenekoak eta ekonomikoak kontuan hartuta. Era berean, azpimarratzen zen hirigintza-planteamenduari laguntza integrala eman behar zaiola garapen komunitarioko plano batetik, eta laguntza hori egokitu egin behar dela jardun beharreko eremuak kalteberagoak diren edo egituratuagoak dauden kontuan hartuta.

11:15 – 12:15 · “Emisio txikiko eremuak eta hirien eraldaketa subertsiboaren erronka” | AURKEZPENA

Iván de Torres Suárez | NAIDER · Hirien eta Lurraldeen Inteligentziako koordinatzailea

Ivánek Emisio Txikiko Eremuez (ZBE), horien funtzionamenduaz, onurez eta gainditu beharreko erronkez hitz egin digu. ZBEak ingurumen-baldintza jakin batzuk betetzen dituzten ibilgailuek bakarrik erabili ahal izango dituzten eremuak dira. Eremu horiek hirietako kutsadura atmosferikoaren gorakadari erantzuten diote, batez ere ibilgailuen garraiotik datorrena, eta kutsadura maila horiek murriztea, bide-segurtasuna hobetzea eta energia-kontsumoak eta emisioak murriztea dute helburu. Azkenik, Ivánek hainbat adibide azaldu zituen, eta bere hitzaldia hausnarketa garrantzitsu batekin amaitu zuen: Trantsizio energetiko hau ezin da soilik ibilgailu batzuk eraginkorragoekin ordezkatu, ibilgailu pribatuen erabilera murriztu behar da, eta ZBEetatik haratago, oinezkoen, bizikleten eta garraio publikoaren mugikortasuna sustatu behar da.

12:15 – 13:15 · “Naturan oinarritutako konponbideetan inbertsioak lehenesteko tresna ekonomikoak” | AURKEZPENA

Jokin Echevarria Alvarez | NAIDER · Ekonomia eta berrikuntza koordinatzailea

Naturan oinarritutako irtenbideen (NbS) onuren azterketa ingurumen-irizpideetan oinarritu izan da tradizioz, eta askok ez dituzte irizpide sozialak edo ekonomikoak barne hartzen. Horren arrazoia izan daiteke balio ekonomikoa kalkulatzeko ez dagoela metodologia argi eta errazik, baina horregatik ez da garrantzi gutxiagokoa. Horregatik azpimarratu du Jokinek analisiaren zati horren garrantzia, kostu-onura analisiaren metodologian zentratuta, eta urratsez urrats kalkulatzeko prozesua azaldu du. Jokinek aipatu duenez, garrantzitsua da aldez aurretik hainbat gogoeta egitea irabazi-kostuaren metodologia aplikatzerakoan, kostu etekinaren analisiaren abantailak eta mugak aipatu ditu. Azken ondorio gisa, Jokinek azpimarratu du garrantzitsua dela kanpokotasun negatiboak alde batera ez uztea, etorkizunean kontuan hartu beharreko kostua izango baita.

Bigarren jardunaldiaren amaierarekin batera amaitu zen UIK EHUren “Hiri-ingurunearen eta industria-ingurunearen eraldaketa, berroneratzea eta naturalizazioa” II. Udako Ikastaroa. Naiderretik eskerrak eman nahi dizkiegu bertaratutako guztiei, antolatzaileei eta hizlariei zuen denbora eta dedikazioagatik. Mila esker!