Kontinente zaharra erregai fosilen erreketaren bidez industria iraultzaren jatorria izan zen bezala, gizarte deskarbonizatu baterako iraultza egin behar da bertan. Horixe izan zen gobernuko presidenteak goi bileraren hasierako hitzaldian azpimarratu nahi izan zuen kontzeptua. Baina Europar Batasuna benetan munduko liderra al da klima aldaketaren aurkako borrokan?
Joan den astean hurrengo albistearekin esnatu ginen. Europako Parlamentuak, Europako herritarren ordezkaritzarako foro nagusiak, larrialdi klimatikoa aldarrikatu zuen berehalako krisiaren aurrean berehalako aldaketak egiteko beharraren diskurtsoa bere gain hartuz. Ebazpena aldeko 429 botorekin, kontrako 225ekin eta 19 abstentziorekin onartu zen. Horrela, Europa larrialdi klimatikoa onartu zuen lehen kontinentea bihurtu zen.
Bestalde, Europako Batzordeak, botere exekutiboa eta azken honek parlamentuak baino maniobrarako tarte handiagoa duena, iragarri du munduko lidergoa bere gain hartu nahi duela ekonomiaren deskarbonizazioan eta borrokan. klima aldatzea. COP25aren inaugurazioan, Batzordeko presidente hautatu berri den Ursula von der Leyer-ek European Green Deal aurkeztuko du COP25 amaitu baino lehen. Itun honek 2050. urtea baino lehen CO2 neutraltasun helburua lortu duen lehen kontinentea izatea bilatzen du.
Bere aldetik, Europako Inbertsio Bankuak (EIB)k bere gain hartzen du Klimaren Europako Bankua bihurtu da. Entitateak erregai fosiletara bideratutako proiektuetan inbertitzeari uzteko konpromisoa hartzen du eta hurrengo bostetan 100.000 milioi euroraino inbertitzeko asmoa iragartzen du. urteak klima egokitzeko eta arintzeko proiektuetarako.
Datu horiek ikusita, esan liteke Europak lidergoa hartu nahi duela maila sozial eta instituzionalean. Hurrengo galdera derrigorrezkoa da, eta egiten ari zara?
Bada, badirudi ezetz, kontinenteak isurketak murrizteko ezintasun zantzuak erakusten ditu. 2017an, energia-kontsumoa handitu egin zen Europan Europako Ingurumen Agentzia (EEE)-ren datuen arabera. Hori, neurri handi batean, garraioaren ondorioz gertatzen da eta CO2 isurketak areagotzea eragiten du, helburu handinahiak eta deklarazio historikoak zailduz.
Garrantzitsua da egoera hau perspektibaz ikustea. Akordioak isuriak murrizteko dira. Alegia, aurreko urteekin alderatuta isurketa gutxiago egin ahal izatea nahi dute. Baina ez du termino absolutuetan gehiago igortzeari. Berotegi-efektuko gas (BEG) gehiago metatzen jarraitzen dugu atmosferan, nahiz eta kopuru berean eta hain modu frenetikoan ez, isurtzen jarraitzeak klima aldaketari laguntzen jarraitzea esan nahi du. Logikoa litzateke igortzeari uztea proposatzea.
Hala eta guztiz ere, hala eta guztiz ere, badirudi zaila dela isurketak handitzeari uztea, igortzeari utzi behar zaionean. Eta arrazoia historikoa da. Europar Batasuna 1965etik 2018ra gehien isuri duen munduko bigarren potentzia da, AEBen atzetik bakarrik, 216.000 milioi tona BEG-ko zifra metatuz. Orduan, urtero aurreko urtera isurtzea posible izango balitz ere, berotze globalari ekarpena handitzen jarraituko genuke.
Hain zifra lotsagarri bati ekarpenak egiteari utzi behar ez ezik, eragindako kaltea konpentsatzen hasi beharko genuke. Europako kontinenteak munduarekin duen zor historikoa ezin da ezkutatu birziklapen tasa handiekin, dauden tokietan, edo Indian egindako oihalezko poltsak eta kotxe elektrikoak Boliviako litioarekin erabiliz; ezin da isildu politikariek diskurtso hutsekin diru fosilarekin babestutako klimaren goi-bileretan.
COP25eko leloa Ekintzeko garaia da, Naidertik lelo hori birformulatu nahi dugu, Konpentsatzeko garaia da. Ez du merezi akordioak aldarrikatzeak, konpromisoak finkatzeak eta inkestetan gizarte kontziente bat garela baieztatzeak. Konpentsazioak bideratu behar ditu bai planeta osoan galdutako basoak berreskuratzen dituen CO2 harrapatzea, bai klima-aldaketaren aurrean zaurgarrienak eta ardura gutxien dituzten herrialdeentzako konpentsazio ekonomikoa. Europar Batasunak zor bat dauka Hego globalarekin ordaintzeko.
Jarduteko garaia dela eztabaidaezina da, duela 30 urte bezala. Baina ekintzek garrantzitsuak izan behar dute eta pisu nahikoa izan behar dute gure gizarteak oinarritzen ditugun kontsumoaren eta karbonoarekiko menpekotasunaren paradigma benetan aldatzeko. Europako gizarteak (herritarrak, enpresak eta administrazio publikoak) kontzientziatuen eta kutsatzaileenen artean daude. Nola ulertzen da hau?
Aitor Mingo Bilbao
Hirietan eta Iraunkortasunean Masterra
NAIDER