Berotze globalak kliman eragin negatiboa izateaz gain, mundu osoko desberdintasun ekonomikoa areagotzen du. Hau da aurtengo apirilean ‘Stanford Unibertsitateko ikerketa baten ondorio nagusia. href=”https://www.pnas.org/”>Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)’. Haren egile nagusiak, klima-zientzilariak Noah Diffenbaugh, dio herrialderik pobreenak direla. Lurra dezente pobreagoa da berotze globala izan gabe egongo litzatekeena baino. Aldi berean, herrialde aberats gehienak izango liratekeen baino aberatsagoak dira, gaineratu du Noah-ek komunikazioa.

165 herrialdetan tenperaturaren eta barne produktu gordinaren (BPG) urteko 50 urteko neurketak aztertzen dituen ikerketaren arabera, berotze globalak 1960ko hamarkadatik aurrera herrialde aberatsen eta pobreen arteko eten ekonomikoa areagotu du. Atmosferako berotegi-efektuko gasen kontzentrazio handiagoak eragindako tenperatura-aldaketek Norvegia eta Suedia bezalako herrialde hotzak aberastu dituzte, eta India eta Nigeria bezalako herrialde beroen hazkundea moteldu. Egileek erakutsi zuten laboreak produktiboagoak direla, jendea osasuntsuagoa dela eta lanean produktiboagoak garela tenperatura ez beroegiak ez hotzak ez direnean. Horrek esan nahi du herrialde hotzetan, berotze pixka bat lagun dezakeela, eta alderantziz gertatzen da dagoeneko epelak diren lekuetan. Horregatik, eta ikerketa honen arabera, klima aldaketak gizarte desorekatua eragiten duela eta pobrezia areagotzen duela baiezta liteke.

Azken hamarkadetan herrialdeen arteko desberdintasun ekonomikoa gutxitu bada ere, beroketa globala izan gabe aldea azkarrago murriztuko litzateke. Tenperaturaren eraginak txikiak dirudite urtetik urtera, baina denborarekin irabaziak edo galerak sor ditzakete. Imajinatu aurrezki-kontu bat, non interes-tasaren desberdintasun txikiek kontuaren saldoan desberdintasun handiak eragiten dituzten 30 edo 50 urtean. Esaterako, eta berotzearen ondorio txikien hamarkadetan pilatu ondoren, Indiako ekonomia gaur egun %31 txikiagoa da berotze globala izan ezean izango litzatekeena baino.

Isuri gehien isurtzen dituzten herrialdeek batez beste % 10 handiagoa dute biztanleko BPGa, berotzerik gabeko mundu batean izango luketenarekin alderatuta, eta isurpen gutxienek % 25 jaitsi dira. Azken herrialde hauek zenbat eta gehiago berotu, orduan eta erresistentzia handiagoa izango da haien garapenari. Arazoa da, historikoki, garapen ekonomiko azkarra erregai fosilek bultzatu dutela. Aurrerantzean, garapen hori ingurumen-iraunkortasuna oinarritzat hartuz egin beharko da, eta horretarako beharrezkoa izango da energia berriztagarrietan diru-laguntzak eta inbertsioak sustatzea eta teknologia garbiak garatzea. Garapen bidean dauden herrialdeei ezin zaie exijitu beren hazkunde ekonomikoa energia garbian soilik oinarri dezatela, hauek oraindik loturiko kostu handia baitute. Hori dela eta, saihestezina da herrialde garatuek garapen bidean dauden herrialdeetan inbertitzea eta diruz laguntzea trantsizio hori bizkortzeko. Iritsiko da une bat, ez da urte askotara, energia berriztagarriak aho batez hartuko dituzten enpresek zein gobernuek klima-aldaketa arintzeko jarraitu beharreko bide bakarra (ekonomikoki errentagarria) pertsonen ongizatea babestuz.

Julen González Redín
Garapen Iraunkorrean doktorea
NAIDER